Bias blind spot bij conflicten aanpakken... een evidencebased aanpak

• Mensen zijn er ten onrechte van overtuigd dat ze geen denkfouten maken  
• Denkfouten kunnen interpersoonlijke conflicten in een team voeden  
• Met gerichte interventies kan je de denkfouten (dus ook conflicten) in het team verminderen  

Iedereen maakt denkfouten

Bias Blind Spot

Regelmatig lees je interessante, en ja ook leuke artikels, over denkfouten. Je kent waarschijnlijk ook de fantastische posters en de pagina's op het internet waar meer dan 150, soms meer dan 180, denkfouten opgenomen zijn, vaak gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.

En toch doen organisaties er zo weinig mee. Met de wetenschappelijke kennis over denkfouten, bedoel ik dan. Dat terwijl onderzoek net toont dat iedereen, ook jij en ik, denkfouten maakt.

Maar niet alleen dat, onderzoek vertelt ook dat mensen er ten onrechte van overtuigd zijn zelf geen denkfouten te maken. Dit fenomeen kreeg een naam: de Bias Blind Spot.

Denkfouten werken
conflicten in de hand

Bias blind spot bij conflicten

Deze Bias Blind Spot is een robuust gegeven in organisaties. Eén dat veel negatieve gevolgen kan hebben. Zo kunnen deze denkfouten de zelfkennis van teamleden verstoren en interpersoonlijke conflicten in een team voeden.

Tijdens een conflict hebben de verschillende partijen immers de neiging om hun tegenstanders als bevooroordeeld en irrationeel te zien en zichzelf als onbevooroordeeld en rationeel. 

Bias Blind Spot aanpakken

Ook in jouw organisatie zal je het bovenstaande al wel eens gezien hebben, niet? Hoe ga je daar dan het best mee om? Wannneer je stappen zet om conflicten aan te pakken, kan je tijdens deze stappen verschillende dingen integreren om de denkfouten van de teamleden te verminderen. Zo wordt het makkelijker om het conflict zelf aan te pakken.

Hoe je dat doet? Dat hangt natuurlijk af van het soort conflict, de context, de teamentitativiteit, …

Eerst de denkfouten
dan pas stappen zetten

Een mogelijke aanpak

In een traject dat op dit moment loopt, integreerde ik volgende interventies in de aanpak. Het zijn allemaal interventies waarmee ik de Bias Blind Spot wil aanpakken. Interventies die elk een ander doel nastreven.

• De teamleden krijgen een infosessie over de Bias Blind Spot als universeel kenmerk van de menselijke psychologie (doel: normaliseren).
• De teamleden reflecteren eerst individueel, erna in team over de mogelijke gevolgen van de Bias Blind Spot in het algemeen (doel: inzicht vergroten).
• De teamleden formuleren voordelen van het aanpakken van de Bias Blind spot, van het verminderen van denkfouten in het algemeen en in hun conflict (doel: motiveren).
• De teamleden zoeken manieren om de Bias Blind Spot te verminderen in het algemeen en in hun conflict (doel: acties plannen).
• De teamleden gebruiken een checklist om tijdens elke bijeenkomst na te gaan of ze feiten en veronderstellingen op een verschillende manier benaderen (doel: rationeel denken)

Deze interventies hebben het conflict niet opgelost, wel hebben ze het makkelijker gemaakt om het pad te bewandelen. Doordat de teamleden op een begripvolle manier reageerden op die collega's die ze voorheen niet zo goed begrepen, werd een basis gelegd waarop samenwerken weer mogelijk werd in de noodzakelijke en gewenste richting.

Aanpak gebaseerd op

Pronin, E., & Hazel, L. (2023). Humans' Bias Blind Spot and Its Societal Significance. Current Directions in Psychological Science, 32, 402 - 409.

Kennedy, K.A., & Pronin, E. (2008). When Disagreement Gets Ugly: Perceptions of Bias and the Escalation of Conflict. Personality and Social Psychology Bulletin4,833 - 848.

Pronin, E., Lin, D.Y., & Ross, L.D. (2002). The Bias Blind Spot: Perceptions of Bias in Self Versus Others. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 369 - 381.

Pronin E., Kugler M.B. (2007). Valuing thoughts, ignoring behavior: The introspection illusion as a source of the bias blind spot. Journal of Experimental Social Psychology. 43 (4): 565–578.

Extraatje: Soms krijg ik de vraag hoe ik tot de naam 'Spots of Knowledge' gekomen ben? De naam werd geïnspireerd door het samenbrengen van verschillende concepten. Hierboven vond je er al één van: de Bias Blind Spot.